Zastanawiasz się, dlaczego należy stosować odzież antystatyczną? Trzeba ją nosić w miejscach, gdzie występuje zagrożenie wybuchem. Elektryczność statyczna może stanowić istotne źródło zapłonu w strefie zagrożenia wybuchem, co może prowadzić do wielu ciężkich wypadków przy pracy. Dlatego konieczna jest ochrona człowieka, jak również środowiska pracy. Jeśli pracownik stosuje w takim środowisku ubrania wykonane z materiału elektryzującego się, może to powodować naelektryzowanie ciała człowieka. Elektryzowanie materiału może powstawać na skutek kontaktu i tarcia z elementami zewnętrznymi, np. podczas zdejmowania odzieży elektryzują się włosy. Wyładowania elektrostatyczne z naelektryzowanych w ten sposób powierzchni ciała człowieka lub materiału mogą występować jako wyładowania iskrowe. O ile na co dzień te niewielkie wyładowania nam nie przeszkadzają, o tyle w niektórych warunkach są niepożądane. Jeśli energia tych wyładowań jest większa od energii zapłonu atmosfery wybuchowej, może stać się przyczyną wybuchu. Noszenie nieodpowiedniej odzieży i obuwia może być przyczyną awarii lub groźnych wypadków.
Tak więc w strefach zagrożenia wybuchem należy stosować odzież, która w układzie z człowiekiem i środowiskiem zewnętrznym nie będzie w stanie wywołać niebezpiecznej elektryzacji ciała człowieka. Musi być tak zaprojektowana i wykonana, aby nie mogła być źródłem iskry lub łuku elektrycznego, spowodowanych elektrycznością statyczną lub uderzeniem, a w konsekwencji mogących spowodować zapłon mieszanki wybuchowej.
Odzież antystatyczna musi spełniać wymagania normy PN- EN 1149-5. Określa ona wymagania dotyczące własności używanych materiałów i zasad konstrukcji odzieży ochronnej i rękawic niegromadzących ładunku elektrostatycznego, stosowanych jako jeden z elementów jednolitego systemu uziemień, w celu zapobiegania wyładowaniom elektrycznym powodującym zapłon.
Norma PN-EN 1149 składa się z pięciu części. Część piąta dotyczy wymagań materiałowych i konstrukcji odzieży.
Wymagania materiałowe tej normy stanowią, że tkaniny klasyfikowane jako rozpraszające ładunek elektryczny są wtedy, gdy:
Jeśli materiał zawiera włókna elektroprzewodzące w postaci nitek lub siatki, odległość pomiędzy nitkami w jednym kierunku nie powinna przekraczać 10 mm dla każdego elementu odzieży.
Tkaniny do produkcji odzieży antyelektrostatycznej mogą być: z przędzą, z włóknem metalowym umieszczonym powierzchniowo lub częściowo schowanym w strukturze materiału, bądź z przędzą węglową w oplocie.
Wymagania odnośnie konstrukcji odzieży tej normy stanowią:
Producenci odzieży antystatycznej mają obowiązek dołączenia do odzieży instrukcji zawierającej informacje, że pracownik przebywający w strefie zagrożenia wybuchem lub w pobliżu materiałów trudnopalnych nie może zdejmować odzieży antyelektrostatycznej. W strefie wzbogaconej w tlen lub w pobliżu materiałów łatwopalnych pracownik powinien być dodatkowo uziemiony bezpośrednio lub przez obuwie elektroprzewodzące. Ważna jest również informacja o tym, że właściwości antyelektrostatyczne mogą ulec zmianie w czasie użytkowania odzieży poprzez jej zabrudzenie, uszkodzenie czy wielokrotne pranie.
W sklepach BHP znajdziemy bogatą ofertę odzieży antyelektrostatycznej. Wykonana jest z różnego rodzaju tkanin: bawełny, poliestru, nylonu. Dodatkiem do składu jest 1% lub 2% włókna węglowego, które dostarcza ochrony antyelektrostatycznej na poziomie wymaganym przez normę EN 1149.
Podstawowym elementem odzieży są ubrania całoroczne: bluzy, spodnie do pasa i ogrodniczki, kombinezony. Jeśli wykonane są z tkanin odblaskowych, dodatkowo są odzieżą ostrzegawczą. Jeśli tkaniny zewnętrzne mają także pokrycie PU, zyskują właściwości wodoodporne.
Drugą część oferty stanowią ubrania ocieplane antystatyczne. Możemy zaopatrzyć pracowników w kurtki, spodnie, kombinezony jednoczęściowe wykonane z tkanin bawełnianych lub mieszanek akrylu, wiskozy, poliestru i nici węglowych. Dodatkowo mamy polary, kamizelki ocieplane, bluzy, podkoszulki, koszule, kominiarki, kominy, skarpety i bieliznę wykonane z mieszanek modakrylu, bawełny i włókien węglowych.
Na rynku jest wiele odzieży, która spełnia normę o trudnopalności EN ISO 11612 i EN ISO 11611. Często dodatek nici węglowej powoduje, że jest to równocześnie odzież antyelektrostatyczna.
Aby ubranie rzeczywiście chroniło pracownika przed elektrycznością statyczną, powinien być dodatkowo wyposażony w obuwie robocze wykonane zgodnie z normą EN 61340-4-3:2018. Jest to obuwie, które posiada odporność elektryczną w zakresie > 1X105oraz < 1X108.
Pracodawca jest zobowiązany zaopatrzyć pracownika w odzież antystatyczną oraz odpowiednie obuwie, jeśli środowiskiem pracy jest strefa zagrożona wybuchem. Zlekceważenie tego zabezpieczenia może być przyczyną wielu wypadków, awarii, a nawet katastrof.
Szukasz ubrań roboczych? Sprawdź nasz artykuł "Odzież odblaskowa i jej najpopularniejsze rodzaje"!
Bardzo często myli się odzież antyelektrostatyczną z odzieżą ESD. Głównym powodem stosowania obu odzieży są wyładowania elektrostatyczne. Odzież antystatyczną powinno się stosować w strefie zagrożenia wybuchem, aby chronić pracownika i środowisko. Odzież ESD jest niezbędna dla personelu w strefie EPA, aby chronić wrażliwe komponenty, moduły i urządzenia przed wyładowaniami. Zabezpieczenie produkcji i serwisu przed skutkami wyładowań przynosi wiele korzyści, takich jak choćby ochrona przed oparzeniem. Mniej wadliwych podzespołów i podwyższenie jakości to powody, aby stosować wysokiej jakości odzież ESD.
Podsumowując, odzież antystatyczna ma chronić pracownika i środowisko, odzież ESD ma chronić produkty.
