W czasie pracy czyhają na nas zagrożenia, z których nie zawsze w pełni zdajemy sobie sprawę. W wielu zakładach pracy wyposażenie BHP obejmuje więc środki ochrony oczu.
Oczy, ale i wzrok, mogą bowiem ucierpieć na skutek różnych czynników. Najbardziej oczywistym niebezpieczeństwem wydają się wszelkie odpryski i odłamki, które mogą pojawić się przy fizycznej obróbce twardych materiałów. Głębiej ukrytym zagrożeniem dla oczu jest wszelkiego rodzaju promieniowanie, a także czynniki biologiczne i chemiczne.
Wszystkie te niebezpieczeństwa można jednak zniwelować. Jak dobrać okulary ochronne i inne środki zabezpieczające oczy, by ochrona była pełna? Podpowiadamy!
Ocena ryzyka związanego z pracą na konkretnym stanowisku należy do pracodawcy. To on decyduje, czy potrzebne są na nim dodatkowe środki ochronne dla oczu i wzroku pracownika.
W jego gestii pozostaje również ich dostarczenie i ewentualna wymiana, to on w tym celu musi odwiedzić sklep z odzieżą ochronną i artykułami BHP. W przeciwieństwie do zakupu odzieży roboczej, nie może przerzucić tego obowiązku na podwładnych w zamian za wypłacenie ekwiwalentu.
Najpopularniejszym sposobem ochrony oczu są okulary ochronne, czasami mylnie funkcjonujące pod nazwą “okulary robocze”. Są też najprostszym zabezpieczeniem. Zwykłe modele odgradzają oczy jedynie od odprysków ciałami stałymi. Bardziej zaawansowane profesjonalne okulary ochronne mają specjalne filtry, które zatrzymują także niekorzystny wpływ promieniowania ultrafioletowego i podczerwieni.
To już nieco wyższy poziom ochrony niż okulary. Gogle dokładnie przylegają do twarzy, dlatego lepiej chronią przed odpryskami. W połączeniu z innymi środkami ochrony mogą zabezpieczać również przed czynnikami chemicznymi, które zagrażają oczom. Przy dobrze dopasowanych goglach czasami pojawia się problem parowania szybek.
To wszelkiego rodzaju przesłony, szyby, kaptury i przyłbice. Łączy je to, że oprócz zabezpieczenia dla oczu odgradzają od odprysków ciałami stałymi całą twarz. Czasami stanowią osobny środek ochronny. Bywają też jednak połączone na przykład z hełmem czy aparaturą do ochrony dróg oddechowych, takich jak maska 3M.
Osłony twarzy mogą być także wyposażone w filtry zatrzymujące promieniowanie. Kaptury chronią przed wysoką temperaturą, okrywając szyję i kark. Przyłbice z kolei są odporne nawet na iskry, najczęściej używa się ich w czasie spawania. Podobną rolę odgrywają tarcze spawalnicze, tyle że pracownik musi trzymać je w ręce.
Szczególnym przykładem są siatkowe osłony twarzy. Czasami mają format tarcz, czasami okularów. Chronią wyłącznie przed uderzeniami odłamków. Nie poradzą sobie z iskrami, środkami chemicznymi ani promieniowaniem.
By prawidłowo dobrać środek ochrony twarzy trzeba zidentyfikować wszystkie zagrożenia. Czasami pracownik jest równocześnie narażony na przykład na promieniowanie i uderzenia odłamkami materiałów, a czasami wystarczą tylko proste okulary. Lepiej jednak przesadzić z zabezpieczeniem niż narazić podwładnego na uraz lub utratę zdrowia.
Najpowszechniejszym zagrożeniem w czasie prac fizycznych są uszkodzenia mechaniczne. Dochodzi do nich na skutek różnych odprysków, odłamków oraz iskier. Na takie niebezpieczeństwo narażonych jest wielu robotników budowlanych, ale także spawaczy czy członków ekip remontowych.
Jakie okulary ochronne będą im potrzebne? Takie, które mają atest odporności na uderzenia. To od tego parametru zależy klasa ochrony, którą otrzymują poszczególne produkty. Normy, na które warto w tym przypadku zwrócić uwagę, to PN-EN 166 oraz PN-EN 168.
Najlepiej, by okulary ochronne posiadały nie tylko przednie szybki, ale także osłony na bokach i od strony czoła. W ten sposób chronią oczy bardziej kompleksowo. Taką ochronę zapewniają oczywiście również gogle. W tym przypadku najlepiej szukać modeli z kanałami wentylacyjnymi. Warto zwrócić też uwagę, czy wybrany model umożliwia zakładanie pod spodem okularów korekcyjnych.
Istotnym czynnikiem, który wpływa na wybór osłon oczu przed uderzeniami ciał stałych, powinna być także klasa optyczna szybek. Najwyższa z nich, czyli pierwsza, oznacza, że z okularów czy gogli można używać bez przerw. Szybko klasy trzeciej nadają się tylko do krótkiego wykorzystania.
Jeśli pracownik jest narażony na uderzenia gorących przedmiotów, potrzebne będą solidne osłony całej twarzy. Powinny być wykonane z trudnopalnych materiałów, podobnie zresztą jak pełny strój ochronny, np. z fartuchem i rękawicami.
Nieco wyższe wymagania przed środkami ochrony oczu stawiają niebezpieczne chemikalia i substancje biologiczne. Mogą być nimi bowiem nie tylko ciała stałe, ale również płyny oraz szkodliwe gazy. Często trzeba wówczas stosować ubrania jednorazowe ochronne.
Ochrona oczu w laboratoriach czy fabrykach chemicznych musi być więc zdecydowanie bardziej ścisła. Z tego powodu nie można w nich używać okularów. Minimalny poziom ochrony zapewniają gogle. Są bowiem w stanie zupełnie odciąć oczy od zewnętrznych wpływów. Bez tego niebezpieczne gazy mogą uszkodzić błonę śluzową oczu lub doprowadzić do oparzeń.
W takim przypadku ważny jest też sposób wentylacji. Najnowsze gogle posiadają specjalne systemy, które wypuszczają z wnętrza parę wodną, ale stanowią zaporę dla zewnętrznych drobinek.
Przy pracy z cieczami, które mogą stanowić zagrożenie dla człowieka, zwykle używa się jednak osłon twarzy. W takich wypadkach na odpryski cieczy narażona jest bowiem cała twarz, nie tylko oczy. Widoczność zapewniają wzmocnione szybki, które najczęściej są wykonane z poliwęglanu. To jedna z odmian tworzyw poliestrowych, która charakteryzuje się dużą przejrzystością.
Na najbardziej szkodliwe promieniowanie są narażone osoby, które zajmują się spawaniem, cięciem plazmowym oraz lutowaniem. W czasie tych prac jest bowiem emitowane promieniowanie ultrafioletowe. Widać je zresztą gołym okiem.
W tym przypadku można używać wszystkich dostępnych środków ochrony oczu. Warunkiem jest jednak obecność filtrów. To one są pod tym względem kluczowe. Powinny być dobrane odpowiednio do promieniowania, na jakie jest narażony pracownik.
Przy długich pracach spawalniczych potrzebne będą przyłbice i tarcze, które stanowią najwyższy poziom ochrony. Przy okazji zapewniają osłonę dla całej twarzy oraz szyi. Wiele z nich posiada automatyczne filtry, które same przyciemniają się w miarę intensywności emitowania. Atutem najnowszych modeli jest też możliwość wymiany filtrów.
Wzrok jest narażony na długotrwałe zmęczenie również w czasie pracy przy komputerze. W takich warunkach rzadziej mrugamy, przez co oczy wysychają. A to dla nich niekorzystne.
W tym przypadku nie ma mowy o konkretnych środkach ochrony oczu, choć wielu pracowników samodzielnie kupuje okulary z filtrami, które mają osłabiać promieniowanie komputerów. Po stronie pracodawcy leży jedynie zapewnienie odpowiedniego oświetlenia stanowiska pracy.
Rządowe rozporządzenia określają nawet powierzchnię okien, która ma zapewnić odpowiedni poziom naturalnego światła. Stosunek ich powierzchni do wielkości podłogi powinien wynosić 1:8.
Ochrona oczu wymaga stosowania się do przepisów BHP. Sprawdź, jakie kary grożą za brak przestrzegania tych zasad: https://www.sprzetbhp.pl/blog/przepisy-bhp-w-pracy-jakie-kary-za-nieprzestrzeganie-bhp-moga-ci-grozic
