Stało się. Byłeś uważny, sumienny i pracowity, poważnie podchodziłeś do swoich obowiązków. Mimo to zawiódł sprzęt, zdarzyła się chwila nieuwagi albo najzwyczajniej w świecie dopadł Cię pech. Nie pomogła nawet odzież ostrzegawcza. Doznałeś wypadku w pracy.
Może skończyło się na niewielkim urazie i za kilka dni będziesz gotów na powrót do pracy. Może masz złamaną nogę lub rękę i czeka Cię co najmniej kilka tygodni przerwy oraz rehabilitacja. A może stało się coś jeszcze poważniejszego.
Kiedy już opanujesz sytuację, nadejdzie chwila, w której zaczniesz się zastanawiać, jak załatwić odszkodowanie po wypadku w pracy. W Twojej głowie pojawiają się wątpliwości. Czy należy Ci się zadośćuczynienie za szkody zdrowotne? Jak długo trzeba będzie na nie czekać? Ile odszkodowania za wypadek w pracy Ci się należy?
Przeczytaj ten artykuł, a poznasz odpowiedzi na dręczące Cię pytania.
Liczba wypadków przy pracy w Polsce w ciągu ostatnich 20 lat znacząco się nie zmieniła. Co prawda na początku XXI wieku nastąpił spadek, ale później wypadków ponownie przybyło.
Do poziomu z 2002 r., gdy w kraju doszło do ok. 80 tys. takich zdarzeń, udało się zbliżyć dopiero w 2019 r. Pod względem liczby wypadków zdecydowanie lepszy był dopiero rok 2020. Statystyki za ten okres wykazały 62,7 tys. osób poszkodowanych w czasie wypadków w pracy.
To spadek rok do roku o ponad 24%. Był częściowo związany z pandemią koronawirusa. W jej wyniku część osób przeszła na pracę zdalną, a niektóre zakłady były okresowo zamknięte. Jednocześnie jednak lekko, bo o 3%, wzrosła liczba wypadków śmiertelnych. Uczestniczyło w nich 190 osób.
Najwięcej wypadków notuje się w przetwórstwie przemysłowym. To tam ma miejsce co trzeci nieprzyjemny i brzemienny w skutkach incydent. Najgorszą sławą pod tym względem może “pochwalić się” górnictwo i przemysł wydobywczy. To tam wskaźnik wypadkowości na 1000 osób jest najwyższy.
Z tą statystyką wiąże się też zapewne geograficzny rozkład wypadków. Najwięcej osób ucierpiało w wypadkach w pracy w województwie śląskim. Kolejne miejsca zajmuje Wielkopolska i Mazowsze.
Czasami w uniknięciu wypadku może pomóc koszulka odblaskowa. Najlepsze modele znajdziesz tutaj: https://www.sprzetbhp.pl/category/odziez-ostrzegawcza-odblaskowa-koszule-podkoszulki-polo
Polskie prawo rozróżnia trzy rodzaje wypadków w pracy. Pierwszy z nich jest wypadkiem śmiertelnym. Do takiego zalicza się incydenty, po których w ciągu maksymalnie sześciu miesięcy po wypadku osoba umiera.
Wyróżnia się również wypadki ciężkie, których konsekwencją jest ciężkie uszkodzenie ciała. Może nim być także nieuleczalna choroba. Polskie prawo rozróżnia także zbiorowy wypadek przy pracy, gdy w tej samej sytuacji ucierpiały co najmniej dwie osoby.
Za poszczególne rodzaje wypadków mogą się należeć różne świadczenia. Należy do nich choćby zasiłek chorobowy, świadczenia rehabilitacyjne czy renta. Ale także, co interesuje nas w tym tekście najbardziej, jednorazowe odszkodowanie dla poszkodowanego. Są do niego uprawnione osoby ubezpieczone.
Kiedy jednak samo zdarzenie zostanie uznane za wypadek w pracy? Wtedy, kiedy doszło do niego w związku z wykonywaniem przez pracownika zwyczajnych, codziennych czynności, a także poleceń przełożonych. Dotyczy to także wykonywania czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia. Powinny być jednak zachowane wszelkie procedury, do czego należeć może np. założona kamizelka ostrzegawcza.
O odszkodowanie można się ubiegać również wtedy, gdy wypadek nastąpił w czasie podróży między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania pracy, kiedy pracownik pozostawał do dyspozycji szefa. Za wypadki w pracy uważa się również urazy odniesione w czasie podróży służbowej, jeśli sytuacja miała związek z wykonywaniem powierzonych zadań.
Do tego dochodzą jeszcze dwie sytuacje. Pierwsza to wypadek w czasie szkolenia w zakresie samoobrony. Druga - incydent przy wykonywaniu zadań zleconych przez organizacje związkowe, które działają w danym zakładzie.
Czasami do wypadków dochodzi również w drodze do pracy. W takich przypadkach pracownikowi nie przysługuje odszkodowanie za wypadek w pracy od pracodawcy na zasadach szczególnych.
Mimo to może ubiegać się o zadośćuczynienie na zasadach ogólnych, na przykład od ubezpieczyciela. Zastosowanie znajdują tutaj przepisy kodeksu cywilnego.
Jeśli pracownik ulegnie wypadkowi w drodze do pracy, zapewne przez pewien czas nie będzie w stanie wykonywać swoich obowiązków. Dlatego, zgodnie z przepisami, przez 33 dni od zdarzenia ma prawo do pełnego wynagrodzenia.
Jeśli po tym okresie nadal nie będzie zdolny do pracy, przez 182 dni będzie otrzymywać zasiłek chorobowy w takiej samej wysokości. Potem przez trzy miesiące będzie ona wynosić 90% wynagrodzenia, w dalszym okresie 75%. W przypadku osób po 50. roku życia zasiłek jest wypłacany już od 15. dnia.
Jednorazowe odszkodowanie za wypadek w pracy będzie się należało osobom, które doznają stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Wyjątkiem są sytuacje, jeśli doszło do tego na skutek niedbalstwa, złamania prawa lub świadomego błędu pracownika. Na odszkodowanie czy inne formy rekompensaty nie może też liczyć pracownik pod wpływem alkoholu.
By jednak mieć możliwość ubiegania się o zadośćuczynienie, należy wykonać kilka kroków. Po pierwsze, wypadek trzeba zgłosić. Następnie należy zabezpieczyć miejsce zdarzenia. Warto zwrócić uwagę, by nie zmieniać układu narzędzi i maszyn - to może bowiem utrudnić późniejsze postępowanie powypadkowe.
Obowiązek jego przeprowadzenia ciąży na pracodawcy. Ma on ustalić okoliczności i przyczyny zdarzenia. Świadectwem takiego postępowania jest protokół, który musi powstać w ciągu 14 dni. Znajdują się w nim dowody, protokół przesłuchania pracownika i świadków, opinie specjalistów czy lekarzy. Co ważne, poszkodowany ma prawo zgłosić do tego protokołu uwagi.
Konieczne jest również zgłoszenie wypadku do ZUS-u. To następuje jednak dopiero po zakończeniu bezpośredniego leczenia lub procesu rehabilitacji.
Poszkodowany powinien złożyć w ZUS-ie specjalny wniosek, w którym ważną rolę odgrywa zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9. Poza tym musi się w nim znaleźć wspomniany protokół powypadkowy, a także dokumentacja medyczna. Jeżeli w wyniku wypadku zostało wszczęte postępowanie przed sądem, do wniosku należy też dołączyć wyrok sądu pracy.
To właśnie ZUS jest bowiem płatnikiem jednorazowego odszkodowania za wypadek w pracy. Lekarze tej instytucji dokonują oceny uszczerbku na zdrowiu. Jeśli uznają, że odszkodowanie się należy, jego wysokość będzie iloczynem procentowego uszczerbku na zdrowiu i 20% przeciętnego wynagrodzenia w polskiej gospodarce za poprzedni rok. Na przykład w trzecim kwartale 2021 r. takie wynagrodzenie wynosiło 5657 zł.
Pracownik może też ubiegać się o odszkodowanie od pracodawcy. Wtedy należy zgłosić mu konkretne żądanie wraz z uzasadnieniem - dokumentacją medyczną czy rachunkami za lekarstwa. Najczęściej jego wypłatą zajmuje się ubezpieczyciel pracodawcy, który ustala odpowiedzialność firmy za zdarzenie.
Gdy już zdarzy się wypadek, potrzebna będzie firmowa apteczka. Sprawdź, co powinno się w niej znaleźć: https://www.sprzetbhp.pl/blog/co-powinna-zawierac-apteczka-w-zakladzie-pracy.html
