Zachowanie bezpieczeństwa w czasie pracy wymaga dostosowania się do szeregu norm. W przypadku wielu branż przepisy szczegółowo definiują zachowania i sytuacje, w których należy zachować szczególną ostrożność bądź zastosować specjalne zabezpieczenia - na przykład w postaci środków ochrony indywidualnej. Jednym z często spotykanych elementów tego typu jest z pewnością hełm ochronny, potocznie nazywany kaskiem. Tego typu zabezpieczenia najczęściej kojarzą się z placem budowy, można je jednak spotkać również na głowach przedstawicieli innych branż. Mandat za brak kasku może grozić na przykład osobom pracującym na wysokościach. Choć kara pieniężna może być dotkliwa, konsekwencje pracy bez kasku na głowie w niebezpiecznych miejscach mogą być dużo groźniejsze.
Obowiązek noszenia na głowie kasku wynika z różnych źródeł. Podstawą obecnie obowiązujących przepisów jest jednak rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 1997 r., dotyczący środków ochrony indywidualnej. W załączniku do tego dokumentu znalazły się między innymi wytyczne dotyczące sytuacji, w których potrzebny jest hełm ochronny. W codziennej praktyce ta lista jest jednak zwykle poszerzana o kolejne stanowiska pracy.
Kask ma chronić głowę zarówno przed przedmiotami, które potencjalnie mogą na nią spaść, jak i w przypadku uderzeń o wystające elementy czy też możliwości upadku. Dlatego przy pracach budowlanych są niezbędne - niemal każde stanowisko pracy w tym miejscu wiąże się z jednym z tych zagrożeń. Używania kasku wymagają szczególnie prace na rusztowaniach i wysokościach. Zgodnie z przepisami jest on wymagany wówczas, gdy pracownik znajduje się co najmniej dwa metry ponad poziomem terenu czy podłogi. Nie oznacza to oczywiście, że nie można zakładać kasków poniżej tej granicy.
Z hełmami ochronnymi za pan brat muszą być również pracownicy zajmujący się robotami drogowymi - taki sposób ochrony jest bowiem wymagany przy tunelach i wykopach, wszelkich pracach ziemnych i skalnych. Kolejne prace z takim sprzętem to wszelkie obowiązki wykonywane na mostach czy innych stalowych konstrukcjach.
Gdzie jeszcze może czekać kara za brak kasku? Na budowie używa się dźwigów i podnośników - wszelkie prace z nimi związane również w innych miejscach wymagają kasku. Podobnie będzie przy pracy z materiałami wybuchowymi, w kopalniach, kuźniach, przy wielkich piecach hutniczych. Kaski wymagane są także w wielu zakładach przemysłowych oraz w stoczniach czy też pracach związanych z manewrami kolejowymi. Dodatkowo często stosuje się tam nauszniki, które mają zmniejszyć odczuwalny hałas w miejscu pracy.
|
https://www.sprzetbhp.pl/kask-endurance-z-wizjerka-pw55.html |
Hełmy ochronne, podobnie jak większość środków ochrony indywidualnej, są obwarowane szeregiem norm i przepisów. Mają one zagwarantować odpowiednią jakość wykonania tych elementów. Poszczególne rodzaje kasków muszą być jednak wykonane zgodnie z nieco odmiennymi grupami przepisów. I tak norma PN-EN 397 określa parametry przemysłowych hełmów ochronnych. W przypadku zagrożenia spadającymi elementami o dużej energii należy jednak stosować kaski zgodne z normą PN-EN 14052, czyli tak zwane wysokoskuteczne przemysłowe hełmy ochronne.
Do tego dochodzą na przykład przemysłowe hełmy lekkie, które chronią przede wszystkim przed uderzeniami o nieruchome przedmioty - ich parametry definiuje norma PN-EN 812. Osoby pracujące przy instalacjach niskiego napięcia powinny używać specjalnych hełmów elektroizolacyjnych spełniających normę EN 50365. Osobną kategorię stanowi jeszcze sprzęt alpinistyczny przeznaczony do pracy na wysokościach. Warto też pamiętać, że jeśli kask jest stosowany zimą, powinien zapewniać ochronę nie tylko przed uderzeniami, ale również niską temperaturą. To również należy do obowiązków pracodawcy.
Podobnie jak w przypadku pozostałych środków ochrony indywidualnej, również zapewnienie pracownikom kasków należy do obowiązków pracodawcy. Przestrzeganie norm związanych z używaniem hełmu ochronnego jest jednak ważne przede wszystkim dlatego, że takie działanie oznacza zmniejszenie ryzyka urazu głowy. Warto jednak pamiętać o kasku również przy pozornie mniej niebezpiecznych pracach, przy których wytyczne przepisów pracy wydają się przesadzone. W przypadku kontroli grożą bowiem za to poważne konsekwencje.
Na jakiej podstawie można dostać karę za brak kasku? Art. 220 Kodeksu karnego zapisuje w tym względzie ważną zasadę: “kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Warto pamiętać, że w tym przypadku katalog osób, które mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności, jest bardzo szeroki. Z jednej strony może być nim pracodawca, z drugiej wszelkie inne osoby odpowiedzialne za przestrzeganie zasad BHP. Należą do nich na przykład kierownicy działów, brygadziści czy majstrowie. Odpowiedzialność karną zawsze będzie ponosić osoba fizyczna.
Kara pozbawienia wolności to oczywiście ostateczność. Za brak przestrzegania przepisów BHP grożą jednak również grzywny. Przyznaje się je na podstawie art. 283 Kodeksu pracy. Zgodnie z nim sytuacja w której osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo lub kierująca pracami nie przestrzega zasad BHP, może być ukarana grzywną od tysiąca do nawet 30 tysięcy złotych. Do tak karanych naruszeń związanych bezpośrednio z hełmami ochronnymi należy dostarczanie środków ochrony indywidualnej, które nie spełniają odpowiednich norm.
Pracownikom grozi z kolei mandat za brak kasku na budowie, który może zostać przyznany w czasie kontroli. Najczęściej wynosi on 500 złotych. Może go zapłacić kierownik budowy, jednak jeśli pracownik z własnej winy nie ma na głowie kasku, musi liczyć się z tym, że później ta suma zostanie potrącona z jego wynagrodzenia czy premii. Jak więc widać, konsekwencje prawne i pieniężne związane z brakiem wystarczającej ochrony głowy mogą dotykać cały szereg osób.
Najboleśniejszym skutkiem braku kasku ochronnego będą jednak urazy pracownika. Najmniej niebezpieczne są po prostu lekkie uderzenia w głowę. Nieraz dochodzi jednak także do rozcięcia skóry. Wśród poważniejszych obrażeń należy z kolei wymienić pęknięcie czaszki czy wstrząśnienie mózgu. Dramatyczne konsekwencje niesie ze sobą również uraz kręgosłupa czy uszkodzenie układu nerwowego. Czasami kask ochronny na głowie może wręcz uchronić pracownika przed śmiercią.
Poznaj także najskuteczniejsze sposoby na ochronę oczu w czasie pracy. Przeczytaj kolejny artykuł: https://www.sprzetbhp.pl/blog/ochrona-oczu-w-czasie-pracy-jak-zadbac-o-nasz-wzrok
