Nie wszystkie artykuły BHP są dobrze widziane przez pracowników. Czasami niektórzy uważają, że z części takich pomocy lepiej zrezygnować, bo ograniczają ruchy. Pracodawca powinien z tym walczyć, bo zarówno on, jak i jego podwładni mogą w ten sposób narazić się na kary. Nie mówią już o tym, że kaski BHP i inne tego typu akcesoria mogą uratować życie.
Kary za nieprzestrzeganie BHP dla pracodawców i pracowników mogą przybierać różną formę. I choć przepisy BHP powinny być bezwzględnym wyznacznikiem sposobu pracy w zakładzie czy fabryce, warto wiedzieć, co grozi za ich lekceważenie. Przybliżamy to zagadnienie.
Jednym z naruszeń przepisów bezpieczeństwa, które z pozoru wydaje się najbardziej błahe, jest brak szkolenia BHP. W większości firm spotkanie z panem “behapowcem” jest traktowane po macoszemu. Prawo jest jednak w tym temacie precyzyjne i dokładnie określa, kiedy i jak często trzeba przechodzić takie szkolenia.
Wstępne szkolenie BHP powinno się odbyć już w dniu rozpoczęcia pracy. Oprócz ogólnego wprowadzenia do pracy powinno zawierać informacje o zagrożeniach, z jakimi związana jest praca na konkretnym stanowisku. Później przychodzi czas na szkolenie okresowe. To powinno odbyć się w ciągu roku od rozpoczęcia pracy. W przypadku osób na stanowiskach administracyjno-biurowych może być prowadzone online, powinno zostać odnowione w ciągu pięciu lat.
Nieco inaczej wygląda sprawa osób na stanowiskach robotniczych. W tym przypadku szkolenie okresowe musi się odbywać co najmniej raz na trzy lata. A dla pracowników wykonujących obowiązki w trudnych warunkach nawet co rok. Nie ma tu również możliwości przeprowadzenia szkolenia online.
Pracodawca może ponieść na tym polu konsekwencje kilku zaniedbań. Karany jest brak szkoleń wstępnych i okresowych, a także niedotrzymywanie obowiązujących terminów. Problemem może być też brak odpowiedniej dokumentacji. Pracodawcy grozi kara od tysiąca do aż 30 tysięcy złotych. Co więcej, jeśli sytuacja się powtarza, urzędnicy nakładają kolejne kary za brak szkolenia BHP w przedziale 10-50 tysięcy złotych.
Z tego samego wachlarza kar przydzielane są grzywny dla pracodawców za inne uchybienia dotyczące bezpieczeństwa. Mogą być nimi nieodpowiednie akcesoria BHP, zaniedbania w ch aktualizacji, nieodpowiedni stan techniczny urządzeń i narzędzi czy inne sytuacje zagrażające życiu i zdrowiu podwładnych.
Jeśli kontrola stwierdzi takie problemy, urzędnicy wymierzają karę od tysiąca do 30 tysięcy złotych. W przypadku tak zwanej “recydywy” kary dla pracodawców za nieprzestrzeganie BHP ponownie są odpowiednio wyższe. W skrajnych przypadkach wielokrotnych naruszeń taryfikator kar przewiduje nawet jednorazową grzywnę w wysokości 200 tysięcy złotych! Takie konsekwencje grożą osobom prawnym i jednostkom, które nie posiadają takiej osobowości.
Przy rozważaniach na temat kar dla pracodawców związanych z BHP warto wspomnieć również o innych konsekwencjach związanych z tym obszarem. Obok kar administracyjnych istnieją bowiem regulacje dotyczące wypadków na terenie zakładu pracy. Jeśli przełożony pośrednio przyczynił się do niego wskutek zaniedbań BHP, jest zobowiązany do wypłacenia odszkodowania poszkodowanemu. Wysokość takiego zadośćuczynienia jest ustalana indywidualnie, zależy od obrażeń i skali zaniedbań.
Jeszcze poważniejsze mogą być konsekwencje wówczas, gdy w wyniku nieprzestrzegania zasad BHP na terenie zakładu pracy dojdzie do przestępstwa. To już coś więcej niż opisywane wcześniej wykroczenie. Najbardziej tragiczna może być śmierć pracownika w konsekwencji zaniedbań.
W takiej sytuacji możliwe kary określa Kodeks karny. W jego 220 artykule można wyczytać, że “każdy, kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech”. Wyrok będzie łagodniejszy, jeśli w wyniku ustaleń okaże się, że były to działania nieumyślne. W takim przypadku kara to grzywna, ograniczenie wolności lub roczny wyrok. Decyzję podejmuje sąd.
Największą odpowiedzialność w przypadku zaniedbań ponosi pracodawca. Jednak również osoby zatrudnione w firmie mogą boleśnie przekonać się, że nie warto łamać zasad BHP. Przepisy prawa przewidują bowiem również konsekwencje dla pracowników, którzy nie przestrzegają reguł bezpieczeństwa.
Jeżeli pracownik działa w sposób świadomy, takie zachowanie jest równoznaczne z naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych. Wówczas karę wymierza mu szefostwo firmy. Podstawowym narzędziem pracodawcy jest tak zwana kara porządkowa. Może być nią upomnienie lub oficjalna nagana. Przepisy przewidują jednak również nałożenie na pracownika kary pieniężnej.
Jak duże kwoty wchodzą w grę? Jedno wykroczenie może być ukarane najwyżej wysokością jednodniowego wynagrodzenia. Przepisy określają też łączną wysokość kar pieniężnych - to maksymalnie 10 procent pensji netto.
W przypadku dwóch pierwszych rodzajów kar, upomnienia i nagany, warto pamiętać, że zwyczajne, ustne zwrócenie uwagi pracownikowi do takich kar się nie zalicza. Formalne upomnienie lub nagana musi zostać odpowiednio udokumentowane. Przygotowuje się odpis zawiadomienia o ukaraniu, dokument zostaje umieszczony w aktach osobowych pracownikach. Jeżeli w ciągu kolejnego roku nienagannie wykonuje on swoje obowiązki, kara zostaje usunięta z akt. Uznaje się ją wówczas za niebyłą.
Pracodawca ma jednak w zapasie jeszcze jedną, znacznie poważniejszą broń. To zwolnienie pracownika w trybie dyscyplinarnym, czyli rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. Po takie środki firma może sięgnąć wówczas, gdy podwładny regularnie łamie zasady BHP lub naruszył je w sposób, który naraził innych pracowników bądź wyposażenie zakładu pracy na poważne niebezpieczeństwo. To ostateczny wymiar kary, od którego pracownik może się odwoływać.
Przestrzeganie przepisów BHP powinno być jednak naturalnym obowiązkiem każdego pracodawcy i pracownika. Próby obejścia tych zasad kończą się bowiem nie tylko karami pieniężnymi. Największą karą są wynikające z zaniedbań wypadki.
Wśród ważnych wymogów BHP jest obowiązek noszenia butów roboczych. Sprawdź, jakie modele nadają się na zimę - opowiada o tym kolejny artykuł: https://www.sprzetbhp.pl/blog/jakie-buty-robocze-na-zime-beda-najlepsze
